Trauma
Vandaag sprak ik met iemand over trauma. Omdat ze niet had gedacht dat ze zo van slag zou raken van iets dat niet direct leek op de traumatische gebeurtenis in haar voorgeschiedenis. Ze had kort behandeling gehad en dacht het allemaal wel verwerkt te hebben. Overigens was dit niet gerelateerd aan een bevalling.
Trauma is net als alles dat mensen betreft nogal persoonlijk. Niet alleen wat je overkomen is, en wanneer, maar ook loopt niet elk mens van hetzelfde een trauma op. Niet elke veteraan ontwikkelt PTSS. En ook niet iedereen die een zware bevalling had, gelukkig maar. En hoe meer heftige gebeurtenissen je meemaakt, hoe groter de kans dat je er later last van krijgt.
Niet bij iedereen is de uitingsvorm hetzelfde, want waar de één in paniek raakt, krijgt de ander nachtmerries of herbelevingen of wordt bijvoorbeeld ontzettend boos of angstig. En als je zoiets dan voelt, hoe reageer je daar dan weer op? Welke copingmechanismen heb je je eigen gemaakt? Doe jij alles om weg te komen van de pijn? Ga je op een gezonde manier om met middelengebruik of bijvoorbeeld eten? Word je afhankelijk van anderen of denk je juist alles zelf te kunnen en moeten doen? Zorgt het dat je altijd gespannen bent of voel je je juist ‘gevoelloos’? Neemt het je gedachten helemaal over? Dit zijn slechts een paar van de manieren waarop je om kunt gaan met de gevoelens van stress die trauma, en vaak gebeurt veel ervan onbewust.
Ook de situaties die het trauma ‘triggeren’ verschillen enorm. Het kan iets zijn met een duidelijk verband zoals een zelfde beeld of geluid, of praten over wat er gebeurde, maar het kan ook iets zijn dat ogenschijnlijk niet zoveel te maken heeft met het oorspronkelijke trauma. Zijn dat dingen die je gemakkelijk uit de weg kunt gaan of komt het overal terug? Gebeurt dit vaak, of bijna nooit? In hoe verre beperkt het je in je dagelijks leven?
Omdat trauma zo persoonlijk is, en ook zo beperkend kan zijn, vanwege de klachten, is ook de behandeling dat. Wij combineren vaak gesprekken met EMDR (we werken samen met mensen die daar goed in zijn). We hebben goede ervaringen met deze combinatie omdat het één helpt met verwerken, terwijl het ander je ook de gelegenheid geeft andere copingsmechanismen aan te leren zodat je hier anders mee om kunt gaan. Maar hoe lang behandeling nodig is en hoe de inhoud er verder uit ziet dat is echt afhankelijk van de gene die tegenover ons zit.
Vaak speelt ook schaamte een rol (‘Dat ik daar nu nog last van heb.’) of overtuigingen die je van huis uit hebt meegekregen of je later hebt eigen gemaakt (‘Ik moet het zelf oplossen” of bijvoorbeeld ‘Dit is er al zo lang, het is dus blijvend’). Toch loont het de moeite eens te kijken, zeker als je vaak of in hevige mate last hebt van klachten (waarvan je vermoed dat ze zijn) gerelateerd aan trauma, of er toch iets aan (de heftigheid) te doen is. Omdat je minder energie hoeft te steken in het omgaan met gedachten aan en gevoelens over wat er gebeurd is en het inzetten van (onbewuste) mechanismen om te dealen met alles wat er op je afkomt.
Het maakt daarbij niet uit of het gaat om een trauma van toen je kind was, later in je leven of recent tijdens de zwangerschap, geboorte of het ouderschap bijvoorbeeld. De eerste stap is erkennen dat er misschien iets is dat veel impact op je heeft gehad en dat je daar iets mee moet of wilt doen. Hulp zoeken is een volgende.
Saskia Zeldenrust Ikverwacht