Wat kan de geboortezorg leren van COVID en ervaringsverhalen?
COVID kwam en al snel dacht ik ‘Zo’n setting zou ethisch onverantwoord zijn voor onderzoek en nu hebben we hem gewoon’ en ik hoopte dat overal ter wereld allerhande onderzoek gedaan zou worden. Want wat hebben we veel gehoord over COVID, en de schade die dit met zich meebracht. Wat hebben we de beelden gezien, eindeloze discussies gevoerd over beleid en wat er allemaal aan schortte. Niet onbelangrijk, maar is het niet óók belangrijk te kijken naar de opbrengst? Wat kunnen we er van leren, per ongeluk?
Lucht en water was op bepaalde plaatsen schoner dan ooit, dieren kwamen overal tevoorschijn. Wat zegt dat ons? Wat nemen we daaruit mee? Datzelfde gold ook voor, tijdens en na de zwangerschap, ik had het drukker dan ooit. Want de eenzaamheid, het wegvallen van allerlei voorzieningen (zowel normale als clubs en cursussen als in geval van complicaties en zorgen) waren ingrijpend. Ik hoorde meer over angst en somberheid, het is altijd al ingrijpend, het krijgen van een kind, maar in deze tijd helemaal. Maar ik hoorde óók hoe fijn men het vond dat bepaalde dingen niet hoefden of konden… Ik las óók over minder huilbaby’s, meer borstvoeding.
Daarom werd ik nieuwsgierig, welk wetenschappelijk onderzoek is er gedaan? Welke uitkomsten zijn belangrijk voor de geboortezorg en de zorg tijdens en na de zwangerschap? Wat zijn de individuele ervaringen van mensen die het allemaal meegemaakt hebben tijdens een pandemie? En van hen die soms onder bizarre omstandigheden gewoon hun werk moesten doen? En hoe kan ik bijdragen aan dit geheel zodat mensen ook iets meenemen uit deze moeilijke periode?
Ik besloot een film te maken, waarin ik ervaringsdeskundigen (ouders die tijdens COVID een kind kregen) vroeg wat hun ervaringen waren. En daarnaast professionals (verloskundigen, kraamverzorgende, kinder- en neonatologieverpleegkundige), die ‘gewoon’ moesten werken, hoe hadden zij dit ervaren? Ik zocht samenwerking met Petra Spuijbroek, psychologe, IMH specialist en EMDR therapeute. Samen stelden we vragen op die we deze mensen zouden willen stellen. ‘In hoeverre heeft COVID invloed gehad op deze periode?’, ‘Heb je last gehad van angst of somberheid?’, ‘Wat zou je een volgende keer anders doen?’ ‘Heb je iets gemist?’ enzovoort.
Maar zouden mensen wel bereid zijn hieraan mee te werken? Zouden ze op beeld hun verhaal willen vertellen? Het antwoord was ja, want van alle eerste mensen die we benaderden stemde vrijwel iedereen direct in (Ironisch genoeg vielen er wel een paar af vanwege een COVID besmetting…). We gingen aan de slag, waren onder de indruk van de verhalen en toen kwam er een deadline in zicht want we zouden de film op het EFTA congres in Ljubljana presenteren afgelopen september.
Deze mensen vertelden open en eerlijk hun verhaal, hun ervaringen, die overeenkomsten hadden maar ook veel verschillen. Zij waren verschillend, de zwangerschappen en bevallingen verschilden van elkaar, en de maatregelen van dat moment maakten ook uit. Ze lieten ons zien dat er inderdaad ook geleerd kan worden van deze periode als we het onderzoek interpreteren en luisteren naar deze mensen, die het meemaakten. ‘We wisten nog niks!’, ‘We dachten dat iedereen dood zou gaan.’, ‘Ik zou het de volgende keer echt weer zo doen, dit was zo fijn!’, ‘Dit houden we zo in het ziekenhuis.’. Dit document geeft een beeld van een vreemde, onwerkelijke periode om een kind te krijgen. Het gaat over angst, eenzaamheid, verdriet, roeien met de riemen die je hebt en een ontzettende power om het beste te doen voor het (ongeboren) kind in kwestie en hoe dat soms best goed uitpakt ondanks (of dankzij) deze omstandigheden.
In september stonden we dus in Ljubljana op het familietherapie congres, we vertelden over het onderzoek dat gedaan werd en nog steeds wordt, en het Nederlands geboortesysteem en brachten dat in verband met de film vol verhalen: Neven opbrengst (of Collateral value). En nu mag de film ook andere professionals inspireren, mensen werkzaam in de geboortezorg maar ook actief binnen de Infant Mental Health en psychische zorg rondom zwangerschap en ouderschap. Want willen we niet allemaal dat we ondanks of dankzij de omstandigheden, goede zorg leveren voor de (aanstaande) ouders en het kind?